Chiến lược Đại dương xanh và Đại dương đỏ là hai khái niệm quan trọng trong lĩnh vực quản lý tài nguyên biển và bảo vệ môi trường biển. Chiến lược Đại dương xanh đại diện cho một hướng tiếp cận bền vững hơn trong việc sử dụng và bảo vệ đại dương và các nguồn tài nguyên biển. Chúng ta sẽ bắt đầu bằng việc hiểu rõ hơn về Chiến lược Đại dương xanh là gì và sau đó so sánh nó với Đại dương đỏ, một hướng tiếp cận truyền thống hơn. Điều này giúp chúng ta thấu hiểu sự khác biệt giữa hai phương pháp này và tầm quan trọng của việc thúc đẩy bảo vệ và bền vững hóa nguồn tài nguyên biển của chúng ta. Cùng Game Bài Đổi Thưởng tìm hiểu ngay nhé!
TÓM TẮT
Đại dương xanh là gì?
Trong tác phẩm “Chiến lược Đại dương xanh” của tác giả W. Chan Kim và Renée Mauborgne, họ định nghĩa khái niệm “Đại dương xanh” như một không gian thị trường không bị cạnh tranh hoặc nếu có cạnh tranh, thì đó là cạnh tranh không đáng kể.
Chiến lược đại dương xanh là gì?
Đại dương xanh là một phương thức chiến lược được sử dụng để mở rộng và phát triển thị trường, nơi mà doanh nghiệp gần như không có đối thủ cạnh tranh hoặc đối thủ này quá ít. Chiến lược này có thể được triển khai trong tình huống cần khám phá cơ hội mới tại một thị trường hoàn toàn chưa được khai thác hoặc thị trường này có sự cạnh tranh không đáng kể.
Trong thời đại số hóa hiện nay, Chiến lược Đại dương xanh trở thành một phương án kinh doanh cực kỳ hiệu quả cho các tổ chức. Điều này đặc biệt đúng trong ngữ cảnh một thị trường đang chứa quá nhiều đối thủ cạnh tranh. Chiến lược Đại dương xanh mang lại cơ hội cho doanh nghiệp để mở rộng thị trường của họ, thường là các thị trường ngách, nơi mà họ có thể tạo ra giá trị độc quyền trong việc cung cấp sản phẩm mà không cần phải cạnh tranh trực tiếp với nhiều đối thủ khác.
Chiến lược đại dương xanh có đặc điểm gì?
Trước khi thực hiện Chiến lược Đại dương xanh trong tổ chức, việc hiểu rõ các yếu tố chính của nó là vô cùng quan trọng:
- Tập trung vào khách hàng mới: Trong Chiến lược Đại dương xanh, sự tập trung chuyển hướng từ khách hàng hiện tại sang việc thu hút khách hàng mới, bao gồm cả những người chưa từng tiếp xúc với sản phẩm của bạn.
- Thiếu cạnh tranh: Trong môi trường Đại dương xanh, doanh nghiệp thường gặp ít hoặc không có đối thủ cạnh tranh, tạo ra lợi thế mạnh mẽ. Điều này tạo ra một cơ hội hiếm hoi để đứng đầu và làm cho việc đối mặt với các đối thủ mới trở nên khó khăn hơn.
- Khó sao chép: Tại thị trường này, đối thủ không thể dễ dàng sao chép ý tưởng của bạn, và Chiến lược Đại dương xanh tập trung vào việc tạo ra giá trị cao với chi phí thấp.
- Tạo và duy trì nhu cầu mới: Chiến lược Đại dương xanh mang lại giá trị độc đáo để thu hút những khách hàng mới, kể cả những người chưa từng nghĩ đến sản phẩm của bạn.
- Cân bằng giá trị và chi phí: Chiến lược Đại dương xanh giúp tạo ra giá trị lớn đồng thời duy trì chi phí ở mức thấp. Tuy nhiên, để thực hiện điều này, doanh nghiệp cần phải tập trung vào nghiên cứu chi tiết của quy trình làm việc và loại bỏ những chi phí không cần thiết, đồng thời sẵn sàng loại bỏ các quy trình ít hoặc không tạo ra giá trị cho công ty.
Chiến lược đại dương xanh có lợi ích gì?
Chiến lược Đại dương xanh cung cấp một tầm nhìn và hướng dẫn phát triển rõ ràng cho tất cả các khía cạnh của hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường, chiến lược này cũng tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp tồn tại và đứng vững trước sự cạnh tranh của các đối thủ khác.
Nền tảng của chiến lược đại dương xanh là gì?
Áp dụng Chiến lược Đại dương xanh đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy doanh nghiệp tiến xa hơn về giá trị và mở cửa ra một thị trường ngách hoàn toàn mới. Nền tảng chính của chiến lược này là sự thay đổi trong cách tạo giá trị. Nó chuyển doanh nghiệp từ việc tập trung toàn bộ tài nguyên vào việc đối đầu với đối thủ cạnh tranh trong cùng ngành sang việc sáng tạo giá trị mới mà không cần phải cạnh tranh trực tiếp.
Để thực hiện sự đổi mới giá trị này, doanh nghiệp cần phải có tư duy đúng đắn và kế hoạch triển khai phù hợp để xác định và khai thác thị trường Đại dương xanh, đồng thời tránh xa các đối thủ cạnh tranh. Đáng chú ý, việc đổi mới giá trị trong lĩnh vực này không dựa vào việc đánh đổi giữa giá trị và chi phí mà còn cần đảm bảo tính độc đáo và hiệu quả chi phí.
Theo nghiên cứu của giáo sư W. Chan Kim và Mauborgne, điểm khác biệt giữa sự thành công và thất bại của doanh nghiệp thường nằm ở khả năng hình thành và khai thác Chiến lược Đại dương xanh. Sự đổi mới giá trị xuất phát khi các doanh nghiệp biết cân nhắc sự đổi mới với tính hữu ích, giá trị, và chi phí, để đạt được kết quả như mong đợi.
Khi nào cần điều chỉnh chiến lược
Mặc dù việc thực hiện Chiến lược Đại dương xanh có thể đem lại thành công cho doanh nghiệp, tuy nhiên, cũng cần phải xem xét khả năng bị các đối thủ cạnh tranh sao chép và áp dụng chiến lược tương tự. Điều này có thể dẫn đến việc các Đại dương xanh ban đầu dần trở thành “Đại dương đỏ” khi sự cạnh tranh từ các đối thủ mới gia nhập trở nên quyết liệt hơn. Trong tình huống này, doanh nghiệp cần phải thực hiện điều chỉnh và tiến hành đổi mới chiến lược để tạo ra sự khác biệt.
Điều quan trọng là duy trì tính độc đáo và khả năng thích nghi của Chiến lược Đại dương xanh, không chỉ dừng lại ở một phiên bản cụ thể. Sự sáng tạo và khả năng thay đổi là yếu tố quan trọng để duy trì ưu thế trong môi trường kinh doanh động đậy và không ngừng thay đổi. Thường xuyên đánh giá và điều chỉnh chiến lược có thể giúp doanh nghiệp duy trì sự cạnh tranh và đảm bảo sự tồn tại bền vững trong thị trường.
Để bảo vệ thị phần của mình khi các đối thủ cạnh tranh bắt đầu xâm nhập vào thị trường ngách của doanh nghiệp, quản lý cần thực hiện các biện pháp phản ứng ngay lập tức và duy trì việc theo dõi định kỳ giá trị của doanh nghiệp trên bản đồ chiến lược để tránh rơi vào những bẫy. Khi cạnh tranh ngày càng trở nên khốc liệt hơn, quản lý cần giữ vững giá trị của doanh nghiệp trên bản đồ chiến lược và nhanh chóng xác định thời điểm thích hợp để tái đổi mới thông qua các hướng giá trị.
Trong trường hợp đường cong giá trị của doanh nghiệp tiệm cận đường giá trị của đối thủ, đó cũng là thời điểm cần thiết để doanh nghiệp tiến hành tái đổi mới để tránh bị đối thủ vượt mặt. Sự quan sát định kỳ về đường giá trị cũng giúp doanh nghiệp tránh việc phải tìm kiếm một Đại dương xanh mới, trong khi vẫn có thể khai thác tiềm năng lợi nhuận ở Đại dương xanh hiện tại.
Khi đường giá trị vẫn đang phân kỳ, quản lý không cần thiết phải tái đổi mới giá trị doanh nghiệp mà thay vào đó, họ có thể tập trung vào tối ưu hóa và mở rộng hướng kinh doanh bằng cách cải tiến hoạt động và mở rộng phạm vi địa lý để chiếm lĩnh thêm thị phần. Doanh nghiệp cũng cần xây dựng kế hoạch để thống trị Đại dương xanh bằng cách “bơi xa hơn” trước khi thị trường này trở nên quá đông đúc với các đối thủ cạnh tranh.
Tìm hiểu công cụ và nguyên tắc của chiến lược đại dương xanh
Trước khi áp dụng chiến lược đại dương xanh, có những nguyên tắc và công cụ quan trọng mà doanh nghiệp cần lưu ý để giúp chiến lược được triển khai một cách hiệu quả nhất:
Về nguyên tắc
Trong Chiến lược Đại dương xanh, tồn tại bốn nguyên tắc cơ bản sau:
- Tái cấu trúc thị trường: Mục tiêu ở đây là giúp doanh nghiệp tạo ra giá trị thực sự và đáp ứng nhu cầu của các nhóm khách hàng khác nhau thông qua việc cung cấp các sản phẩm hoặc dịch vụ bổ sung. Nguyên tắc này nhấn mạnh việc sử dụng các sản phẩm bổ sung có đặc tính, cấu hình hoặc chức năng tương tự với sản phẩm hiện có.
- Tập trung vào tầm nhìn tổng thể: Điều này giúp chủ doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan về thị trường và phát triển những giải pháp hiệu quả cho việc quản lý rủi ro trong quá trình lập kế hoạch. Nguyên tắc này có thể thực hiện thông qua việc xây dựng các quy trình và kế hoạch cải tiến cho các điểm bán hàng, cửa hàng hoặc thương hiệu, để từ đó doanh nghiệp có thể tạo ra các sáng kiến mang giá trị cao hơn.
- Tăng trưởng nhu cầu hiện tại mạnh hơn: Để xây dựng một thị trường Đại dương xanh hiệu quả, các chủ doanh nghiệp cần xem xét kỹ các phân đoạn thị trường có tiềm năng và khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Thêm vào đó, doanh nghiệp cũng không nên tập trung quá nhiều vào sự khác biệt giữa các đối tượng mà thay vào đó nên phát triển kế hoạch kinh doanh dựa trên điểm chung của khách hàng.
- Hiện thực hóa chiến lược và vượt qua trở ngại tổ chức: Để thành công, doanh nghiệp cần đảm bảo rằng toàn bộ thành viên trong tổ chức đều cam kết với Chiến lược Đại dương xanh và có mục tiêu chung. Điều này cũng giúp quản lý giải quyết được các vấn đề liên quan đến hành vi và thái độ của nhân viên.
Về công cụ
Để xây dựng và phát triển chiến lược đại dương xanh, doanh nghiệp có thể sử dụng các công cụ sau đây:
Sơ đồ chiến lược (Strategic Canvas)
Công cụ này bao gồm một biểu đồ thể hiện đường giá trị của doanh nghiệp và đối thủ cạnh tranh thông qua một hoặc nhiều hình ảnh khác nhau. Trong biểu đồ này:
- Giá trị đại diện cho lợi ích và mong đợi của khách hàng. Dựa vào biểu đồ này, doanh nghiệp có khả năng so sánh các giá trị mà họ có thể cung cấp cho khách hàng dưới các tiêu chuẩn đánh giá năng lực cạnh tranh trong ngành.
- Doanh nghiệp có thể nhận biết đối thủ và chính họ đang tập trung vào yếu tố cạnh tranh nào. Nếu hai đường giá trị tương tự, điều này có thể cho thấy doanh nghiệp đang tồn tại trong một “Đại dương đỏ.” Ngược lại, nếu hai đường giá trị khác biệt, đó là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đã thành công trong việc tạo ra một “Đại dương xanh.”
Khung 4 hành động
Sau khi đã thấu hiểu tình hình kinh doanh của doanh nghiệp thông qua Bản đồ Chiến lược, bước tiếp theo là vẽ lại đường giá trị để đáp ứng các mục tiêu với chi phí thấp hơn. Để làm điều này, doanh nghiệp cần tiến hành cắt giảm các yếu tố không quan trọng và tập trung vào các yếu tố mang lại giá trị cao cho khách hàng.
Để thực hiện điều này, doanh nghiệp cần trả lời bốn câu hỏi quan trọng sau:
- Yếu tố nào cần giảm xuống mức thấp hơn so với mức tiêu chuẩn trong ngành? Điều này giúp xác định các yếu tố mà doanh nghiệp có thể cắt giảm để giảm thiểu chi phí so với các đối thủ cạnh tranh.
- Yếu tố nào từng là tất yếu trong ngành nhưng giờ cần loại bỏ? Điều này liên quan đến việc xác định những yếu tố đã trở nên không cần thiết và cần phải loại bỏ để tối ưu hóa hoạt động.
- Yếu tố nào nên/cần tăng lên cao hơn so với mức tiêu chuẩn trong ngành? Điều này nhấn mạnh việc tập trung vào các yếu tố quan trọng để mang lại giá trị cao hơn cho khách hàng.
- Yếu tố nào chưa từng tồn tại và nên được bổ sung? Điều này đề cập đến việc tạo ra những yếu tố mới để cung cấp giá trị sáng tạo cho khách hàng.
Hai câu hỏi đầu tiên giúp doanh nghiệp cắt giảm những yếu tố không cần thiết, giảm chi phí và sử dụng nguồn lực đó cho các yếu tố quan trọng hơn, từ đó mang lại giá trị lớn hơn cho khách hàng.
Mô hình mạng
Công cụ này được sử dụng để hỗ trợ quá trình thực hiện Khung Hành Động 4 bước. Sau khi đã hoàn thành việc trả lời 4 câu hỏi quan trọng trong Khung Hành Động, doanh nghiệp có thể sử dụng một mô hình mạng bao gồm các phần: Loại bỏ, Cắt giảm, Gia tăng, và Hình thành. Qua việc áp dụng các yếu tố này, doanh nghiệp có thể xác định được những điểm cần điều chỉnh để phát triển một Chiến lược Đại dương xanh hoàn hảo. Sự cân nhắc và sáng tạo trong cả bốn yếu tố này đều quan trọng, do đó doanh nghiệp không nên tập trung quá mức vào một yếu tố cụ thể mà bỏ qua sự tương quan và tương tác giữa chúng.
Ví dụ thực tế về chiến lược đại dương xanh
Để hiểu rõ hơn về chiến lược đại dương xanh, hãy đến với hai ví dụ điển hình sau đây:
iTunes
iTunes là một ứng dụng phát đa phương tiện phát triển bởi Apple. Ý tưởng ban đầu cho việc phát triển iTunes xuất phát từ việc chia sẻ không hợp pháp các file nhạc trên internet. Vào năm 2003, Apple đã giới thiệu iTunes với một chiến lược giá cả hợp lý và cung cấp danh sách các bài hát riêng lẻ. Điều này giúp khách hàng tiết kiệm chi phí và loại bỏ sự phiền hà khi phải mua toàn bộ album hoặc CD.
Hướng này không chỉ giúp Apple bảo vệ bản quyền âm nhạc của các công ty thu âm mà còn không ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng. Hiện nay, iTunes chiếm khoảng 60% thị trường tải nhạc số toàn cầu.
Canon
Canon là một tập đoàn đa quốc gia của Nhật Bản, nổi tiếng trong việc sản xuất các sản phẩm liên quan đến máy photocopy, máy in, sản phẩm hình ảnh, và quang học. Thông qua việc sử dụng chiến lược đại dương xanh, Canon đã khởi tạo một thị trường mới liên quan đến máy photocopy để bàn, chuyên hướng đến đối tượng tiềm năng là các thư ký và những người làm công việc văn phòng.
Các máy photocopy nhỏ gọn và đầy đủ chức năng đã giúp Canon mở ra một giá trị mới và tạo ra một không gian thị trường mới mà ít có sự cạnh tranh. Trước đây, doanh nghiệp trong ngành photocopy thường nhắm đến các nhà quản lý bộ phận mua sắm thiết bị văn phòng, có nhu cầu mua các máy photocopy kích thước lớn, nhanh chóng, và đáng tin cậy, kèm theo dịch vụ bảo trì.
So sánh sự khác biệt giữa đại dương xanh và đại dương đỏ
| Chiến lược Đại dương đỏ | Chiến lược Đại dương xanh |
|---|---|
| Cạnh tranh trong thị trường hiện tại | Tạo ra một thị trường mới không có đối thủ cạnh tranh |
| Đánh bại đối thủ cạnh tranh | Làm cho việc cạnh tranh trở nên không cần thiết, ít ảnh hưởng hoặc không quan trọng |
| Tập trung vào khách hàng hiện tại và khai thác nhu cầu hiện có | Tập trung vào khách hàng mới, khách hàng bị bỏ qua để tạo ra và nắm bắt nhu cầu mới |
| Cân bằng giữa giá trị mang lại và chi phí bỏ ra | Phá vỡ sự cân bằng giữa giá trị và chi phí |
| Toàn bộ hoạt động của tổ chức được thực hiện và điều chỉnh theo chiến lược lựa chọn: Thực hiện chiến lược khác biệt so với đối thủ cạnh tranh hoặc là chiến lược chi phí thấp | Điều chỉnh toàn bộ hoạt động của tổ chức nhằm theo đuổi các chiến lược khác biệt hóa và chi phí thấp |
Kết luận
Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về Chiến lược Đại dương xanh và so sánh nó với Đại dương đỏ. Chiến lược Đại dương xanh đại diện cho một hướng đi đổi mới, tạo ra giá trị, và khai phá thị trường ngách, trong khi Đại dương đỏ biểu thị sự cạnh tranh gay gắt và thiếu không gian cho sự phát triển.
Với chiến lược Đại dương xanh, doanh nghiệp có cơ hội định hình lại bản thân, tạo ra sự khác biệt và phát triển một cách bền vững. Tuy nhiên, để duy trì sự độc đáo này, họ phải luôn sẵn sàng điều chỉnh và tái đổi mới, để không bao giờ biến thành Đại dương đỏ, nơi sự cạnh tranh không ngừng đe dọa.
